Legalizacja pobytu na podstawie pracy – zezwolenia na pobyt i pracę

Nowa ustawa o cudzoziemcach wprowadziła sporo zmian, zarówno dla cudzoziemców starających się o pobyt na podstawie pracy, jak i dla ich pracodawców.

Sporym ułatwieniem dla osób, które przedłużają pracę u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku, jest to, że już nie ma konieczności bezpośredniego ubiegania się przez pracodawcę o samo zezwolenie na pracę przed złożeniem wniosku o pobyt czasowy. Teraz to cudzoziemiec może załatwić wszelkie formalności w ramach jednolitej procedury. W przypadku cudzoziemców, którzy starają się o zezwolenie na pobyt i pracę u nowych pracodawców – sytuacja nie zmieniła się istotnie.

Komplet dokumentów, które trzeba złożyć wraz z wnioskiem, można podzielić (tak samo jak wcześniej) na dokumenty formalne (bez dostarczenia tych dokumentów postępowanie nie jest wszczynane, a po 7 dniach od daty złożenia wniosek pozostawia się bez rozpoznania) oraz dokumenty dodatkowe (niezbędne dla wydania pozytywnej decyzji).

Wymogi formalne:

3 wypełnione i podpisane wnioski, osobiste stawiennictwo cudzoziemca, oddanie odcisków palców, 4 zdjęcia, 2 kopie paszportu, informacja starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych lub oświadczenie o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi wraz z umową i potwierdzenie opłat ZUS za ostatnie 3 miesiące lub aktualne zezwolenie na pracę, podpisana umowa, zgodna z posiadanym zezwoleniem, potwierdzenie opłat do ZUS za ostatnie 3 miesiące (najczęściej to ZUS RCA lub potwierdzenie przelewów, jeżeli pracodawca to osoba fizyczna) lub dokumenty potwierdzające, iż cudzoziemiec spełnia warunki zwolnienia z obowiązku przedstawienia informacji starosty lub możliwości pracy bez zezwolenia na pracę, potwierdzenie opłaty za postępowanie – 440 zł. Uwaga! Ilość kopii tych dokumentów może być różna w różnych województwach.

Dodatkowo należy złożyć:

dokument potwierdzający posiadanie zapewnionego miejsca zamieszkania (np. poświadczenie zameldowania, umowa najmu mieszkania, umowa użyczenia lub oświadczenie osoby uprawnionej do władania lokalem mieszkalnym o zapewnieniu cudzoziemcowi miejsca zamieszkania). Uwaga! Tytuł prawny do lokalu na mocy nowej ustawy już nie jest brakiem formalnym. Poza tym obecnie, oprócz umowy najmu, można dołączyć potwierdzenie zameldowania lub umowę użyczenia. Zniesiono ograniczenie dotyczące użyczania lokali cudzoziemcom (wcześniej mogli to robić tylko członkowie rodziny lub rodzice małżonka cudzoziemca). deklarację podatkową PIT za poprzedni rok, zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach (ten dokument uzyskuje się w Urzędzie Skarbowym, właściwym według miejsca zamieszkania), potwierdzenie posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli cudzoziemiec wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy o pracę –potwierdzeniem ubezpieczenia będzie ZUS RCA lub potwierdzenie przelewów do ZUS/NFZ, jeżeli pracodawca to osoba fizyczna. W przypadku, gdy cudzoziemiec pracuje na podstawie umowy o dzieło, takim potwierdzeniem ubezpieczenia zdrowotnego może być polisa ubezpieczeniowa, pokrywająca koszty leczenia. Taka polisa może być zakupiona poza Polską, jednak trzeba pamiętać, że – jak i reszta dokumentów – potrzebuje tłumaczenia przysięgłego na język polski. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Ubezpieczenia zdrowotne, jeżeli cudzoziemiec pracuje w gospodarstwie domowym – kopia dowodu osobistego (lub paszportu i karty pobytu) pracodawcy. W przypadku, gdy pracodawcą jest firma, odpis z KRS już nie jest wymagany.

Według nowej ustawy zezwolenia na pobyt i pracę można udzielić na okres do 3 lat. Żeby uzyskać decyzję na maksymalny okres, trzeba albo dołączyć umowę zawartą z pracodawcą na okres trzech lat lub dłużej, albo wraz z aktualną umową dostarczyć dokument poświadczający zamiar pracodawcy co do kontynuacji współpracy, zawierający wskazanie stanowiska, minimalne miesięczne wynagrodzenie oraz planowaną ilość godzin pracy tygodniowo (uwaga: ten wymóg dotyczy także umowy zlecenia oraz umowy o dzieło).

W trakcie postępowania o wydanie zezwolenia na pobyt i pracę wojewoda zawsze bada, czy poprzedni dokument pobytowy był wykorzystany zgodnie z celem wydania. Co więcej, jeżeli cudzoziemiec posiadał kartę wydaną z tytułu pracy – bada się także, czy jego dochód był stabilny i regularny w okresie ważności poprzedniego zezwolenia. Pod tym względem analizuje się deklarację podatkową.

Uwaga! Trzeba pamiętać o zmianach, wprowadzonych przez nową ustawę o cudzoziemcach:

• zgodnie z art. 113 cudzoziemiec ma obowiązek zawiadomienia wojewody, który udzielił tego zezwolenia na pobyt czasowy, o ustaniu przyczyny udzielenia zezwolenia w ciągu 15 dni roboczych;
• zaś zgodnie z art. 121 dodatkowo cudzoziemiec, przebywający na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, powiadamia pisemnie wojewodę właściwego ze względu na miejsce swojego aktualnego pobytu, w ciągu 15 dni roboczych, o utracie pracy u któregokolwiek z podmiotów powierzających wykonywanie pracy, wymienionych w zezwoleniu.

Dopełnienie tego obowiązku jest konieczne, w przeciwnym przypadku wojewoda może odmówić cudzoziemcowi udzielenia kolejnego zezwolenia na pobyt czasowy (art. 100 ust. 2). Ważne jest to, że – zgodnie z art. 123 – nie cofa się zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemcowi w okresie 30 dni, liczonych od dnia utraty pracy na rzecz podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, wymienionego w zezwoleniu, jeżeli cudzoziemiec wykaże, że dopełnił obowiązku powiadomienia wojewody (art. 121) lub jeżeli powiadomienie nie zostało doręczone wojewodzie z powodów niezależnych od cudzoziemca. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Legalna praca