Informacje ogólne

Termin „pełnomocnictwo" posiada kilka znaczeń. Można go utożsamiać z prawem do działania w imieniu i na rzecz innej osoby lub z samym tylko dokumentem obejmującym w/w prawo.

Trzeba wiedzieć, że nie każda osoba, mająca prawo do działania w imieniu innej osoby, jest jej pełnomocnikiem. Umocowanie do działania w cudzym imieniu może bowiem wynikać z różnych źródeł, od których zależy charakter tego umocowania. Może ono mianowicie wynikać:

• z oświadczenia woli osoby, która ma być reprezentowana (tzw. mocodawcy); wówczas mamy do czynienia z pełnomocnictwem;
• z ustawy albo z orzeczenia sądu; w takiej sytuacji mówimy o przedstawicielstwie ustawowym; jako przedstawicieli ustawowych wymienić

można rodziców osób małoletnich (art. 98 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) czy kuratora ustanowionego przez sąd (art. 181-184 Kodeksu). Osoby reprezentowane nie mają, co do zasady, wpływu na to, kto będzie ich przedstawicielem, a także na zakres umocowania przedstawiciela.

Należy odróżnić pełnomocnictwo materialne, przez co rozumiemy prawo do dokonywania czynności prawnych w cudzym imieniu, poza procesem (np. podpisanie za kogoś umowy), od pełnomocnictwa procesowego, które polega na zastępowaniu (reprezentowaniu) innej osoby w postępowaniu przed sądem czy organem administracji publicznej.

Większość spraw związanych z pobytem cudzoziemca w Polsce (np. legalizacja jego pobytu, meldunek, uzyskanie obywatelstwa polskiego) załatwiana jest w urzędach, które działają w oparciu o procedurę administracyjną, uregulowaną w Kodeksie postępowania administracyjnego (KPA). Wobec tego, niniejszy tekst będzie zawierał informacje dotyczące pełnomocnictwa udzielanego w tychże postępowaniach oraz ogólne zasady pełnomocnictwa materialnego.

Należy jednak pamiętać, że oprócz postępowania administracyjnego w polskim prawie występuje jeszcze postępowanie przed sądami administracyjnymi, cywilnymi czy karnymi, zawierające własne regulacje dotyczące pełnomocnictwa, w pewnych zakresach znacznie odbiegające od przepisów KPA. Przykładowo: w procedurach wg KPA nie ma przymusu adwokacko-radcowskiego, tj. obowiązku ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, który zastąpi stronę w określonych czynnościach procesowych (jak w postępowaniach przed sądami). W sądzie czynności takie, podjęte przez samą stronę, nie miałyby skutków prawnych.