„Zdolność matrymonialna” cudzoziemca
W przypadku zamiaru zawarcia małżeństwa przez cudzoziemca w Polsce konieczne jest ustalenie, czy posiada on możność zawarcia małżeństwa tzw. zdolność matrymonialną, przez którą należy rozumieć brak przeszkód małżeńskich według jego prawa ojczystego (art. 48 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe).
Dla ustalenia właściwego prawa ojczystego przyjmuje się następujące zasady:
- wobec obywatela polskiego, który posiada również inne obywatelstwo, stosuje się prawo polskie;
- wobec cudzoziemca, posiadającego co najmniej dwa obywatelstwa, stosuje się prawo tego państwa, z którym jest on najsilniej związany;
- wobec osoby nieposiadającej żadnego obywatelstwa stosuje się prawo państwa, w którym znajduje się jej miejsce zamieszkania, w braku zaś miejsca zamieszkania stosuje się prawo państwa jego zwykłego pobytu.
Posiadanie zdolności matrymonialnej musi zostać stwierdzone w dokumencie wydanym przez odpowiedni organ państwa (może to być także konsul), którego cudzoziemiec jest obywatelem, w formie przewidzianej przez prawo tego państwa. Art. 79 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje obowiązek złożenia przez cudzoziemca w/w dokumentu kierownikowi USC.
Wykaz państw, których ustawodawstwa przewidują wydawanie dokumentów stwierdzających możność zawarcia małżeństwa według prawa ojczystego
Lp. | Nazwa państwa |
Organ lub osoba uprawniona do wystawienia świadectwa możności prawnej do zawarcia małżeństwa |
1. | ANGOLA |
Urząd stanu cywilnego lub przedstawicielstwo dyplomatyczne |
2. |
AUSTRIA |
|
3. | BELGIA |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
4. | BIAŁORUŚ |
Organ milicji lub urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
5. | BUŁGARIA |
Rada gminy wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
6. | CHILE |
Urząd stanu cywilnego Chile |
7. | CHINY |
Biuro notarialne wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
8. | CYPR |
Władze kościelne lub okręgowe urzędy spraw wewnętrznych |
9. | CZECHY |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
10. | DANIA |
Burmistrz (urząd miejski) wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
11. | FINLANDIA |
Duchowny ewangelicko-augsburski, duchowni innych związków religijnych, sędziowie wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
12. | FRANCJA |
Mer wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo, przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny |
13. | HOLANDIA |
|
14. | IRLANDIA |
|
15. | JAPONIA |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny |
16. | JEMEN |
Ministerstwo Spraw Zagranicznych |
17. | JORDANIA |
Urząd szariacki wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo, następnie zalegalizowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych |
18, | KENIA |
Główny Urząd Stanu Cywilnego |
19. | KOSTARYKA |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
20. | KUBA |
Ministerstwo Sprawiedliwości Kuby |
21. | LAOS |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne |
22. | LIBERIA |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne |
23. | LUKSEMBURG |
urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
24. | ŁOTWA |
Departament Konsularny Ministerstwa Spraw Zagranicznych Łotwy w porozumieniu z Ministerstwem Sprawiedliwości |
25. | MEKSYK |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
26. | MONGOLIA |
|
27. | MOZAMBIK |
Biuro Rejestru Centralnego |
28. | NIEMCY |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania lub pobytu osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
29. | NIGERIA |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne |
30. | NORWEGIA |
Ministerstwo do Spraw Dzieci i Spraw Rodzinnych lub urząd Notariusza Publicznego |
31. |
NOWA ZELANDIA |
Główny Urząd Stanu Cywilnego |
32. | PORTUGALIA | Centralny Urząd Stanu Cywilnego w Lizbonie |
33. | ROSJA |
|
34. | SENEGAL |
Merostwo wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
35. | SŁOWENIA |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
36. | SUDAN |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne |
37. | SZWAJCARIA |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania lub miejsca przynależności gminnej osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
38. | SZWECJA |
|
39. | TAJLANDIA |
Urząd stanu cywilnego dystryktu, w którym zamieszkuje osoba zamierzająca zawrzeć małżeństwo |
40. | TANZANIA |
Główny Urząd Stanu Cywilnego |
41. | TOGO |
Komisarz dystryktu wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
42. | TUNEZJA |
Przedstawicielstwo dyplomatyczne |
43. | TURCJA |
|
44. | URUGWAJ |
Urzędnik stanu cywilnego wg miejsca zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
45. | WĘGRY |
|
46. | WIETNAM |
Organ administracji państwowej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby zamierzającej zawrzeć małżeństwo |
47. |
WIELKA BRYTANIA |
|
48. | WŁOCHY |
|
49. | ZIMBABWE |
Główny Urząd Stanu Cywilnego |
Prawo krajowe cudzoziemca może przewidywać także dodatkowe warunki, od spełnienia których uzależniona jest możność zawarcia związku małżeńskiego z obywatelem obcego państwa.
Wykaz państw, których ustawodawstwa wymagają uzyskania przez swoich obywateli specjalnego zezwolenia na zawarcie małżeństwa z obywatelami państw obcych |
|
Z kolei szereg państw nie wydaje dokumentów poświadczających zdolność matrymonialną swoich obywateli.
Wykaz państw, których ustawodawstwa nie przewidują wydawania dokumentów stwierdzających możność zawarcia małżeństwa według prawa ojczystego |
|
W takim przypadku, a także gdy otrzymanie dokumentu napotyka inne, trudne do przezwyciężenia przeszkody, sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek cudzoziemca, może go zwolnić od złożenia takiego dokumentu. Sąd samoistnie ocenia istnienie pozytywnych, jak i brak negatywnych przesłanek do zawarcia małżeństwa, a jego orzeczenie wydane w tej sprawie zastępuje wymagany dokument. Orzeczenie Sądu musi być dostarczone do USC.
Aby uzyskać w/w orzeczenie, cudzoziemiec powinien złożyć do Sądu Rejonowego, właściwego ze względu na miejsce swojego zamieszkania, a w przypadku braku takiego miejsca – do Sądu Rejonowego właściwego ze względu na miejsce swojego pobytu, wniosek z prośbą o wydanie zwolnienia z obowiązku przedłożenia dokumentu do USC. Wniosek taki podlega opłacie stałej w wysokości 100 zł. We wniosku należy podać trudne do przezwyciężenia przeszkody, z powodu których osoba nie może uzyskać danego dokumentu w swoim kraju. Duża odległość od właściwego kraju czy wysokie koszty podróży nie będą stanowiły dla sądu wystarczającej przesłanki do zwolnienia cudzoziemca z konieczności złożenia dokumentu stwierdzającego możność zawarcia małżeństwa z obywatelem polskim według prawa ojczystego.