Uznanie za obywatela polskiego na mocy decyzji wojewody

Wojewoda może uznać cudzoziemca za obywatela polskiego na wniosek tegoż cudzoziemca, a w przypadku małoletniego – na wniosek jego przedstawicieli ustawowych. Uznanie ma formę decyzji administracyjnej i uzależnione jest od spełnienia przez cudzoziemca przesłanek formalnych, określonych w rozdziale IV ustawy o cudzoziemcach.

Przesłanki formalne:

1. Za obywatela polskiego uznaje się cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Polski co najmniej od:

3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, który posiada w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
10 lat, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:
- posiada zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawo stałego pobytu,
- posiada w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego.

Istotna różnica pomiędzy powyższymi przesłankami polega na tym, że w drugim przypadku, ustawa nie mówi, na jakiej podstawie cudzoziemiec ma przez 10 lat w Polsce przebywać. Wymaga jedynie, żeby pobyt ten był legalny, zaś wymóg posiadania przez cudzoziemca zezwolenia na pobyt stały, na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, dotyczy dnia złożenia wniosku, a nie całych 3 lub 10 lat. Oznacza to, że cały dotychczasowy pobyt cudzoziemca w Polsce może być zaliczony do okresu 10 lat, nawet jeżeli to były wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy.

Na zasadzie wyjątku, w pewnych sytuacjach cudzoziemcy mogą składać wniosek wcześniej:

po 2 latach pobytu na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, może składać wniosek cudzoziemiec, który:
- pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim, lub
- nie posiada żadnego obywatelstwa;
po 2 latach pobytu na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Polsce;
po 2 latach pobytu na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem.

2. Pobyt na terytorium RP ma być nieprzerwany w rozumieniu art. 195 ust. ustawy o cudzoziemcach. Oznacza to, że pobyt cudzoziemca na terytorium RP, stanowiący podstawę do uznania za obywatela RP, uznaje się za nieprzerwany, jeżeli żadna z przerw w nim nie była dłuższa niż 6 miesięcy, i wszystkie przerwy nie przekroczyły łącznie 10 miesięcy, chyba że przerwa była spowodowana:

wykonywaniem przez cudzoziemca obowiązków zawodowych lub świadczeniem przez niego pracy poza terytorium RP na podstawie umowy zawartej z pracodawcą, którego siedziba znajduje się na terytorium RP, lub
towarzyszeniem cudzoziemcowi, o którym powyżej, przez jego małżonka lub małoletnie dziecko, lub
szczególną sytuacją osobistą, wymagającą obecności cudzoziemca poza terytorium RP i trwała nie dłużej niż 6 miesięcy, lub
wyjazdem poza terytorium RP w celu odbycia praktyk lub uczestnictwa w zajęciach, przewidzianych w toku studiów w polskiej uczelni.

3. Cudzoziemcy ubiegający się o uznanie za obywatela polskiego, którzy spełniają wymagania określone powyżej, muszą ponadto posiadać znajomość języka polskiego potwierdzoną:

urzędowym poświadczeniem, o którym mowa w art. 11a Ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, lub
świadectwem ukończenia szkoły w Polsce, lub
świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Nauka języka polskiego

4. Za obywatela polskiego uznaje się małoletniego cudzoziemca, przebywającego na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub prawa stałego pobytu, jeśli:

jedno z rodziców jest obywatelem polskim, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie;
co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, a drugie z rodziców, nieposiadające obywatelstwa polskiego, wyraziło zgodę na to uznanie. Pomimo spełnienia przez cudzoziemca powyższych przesłanek, odmawia się uznania go za obywatela polskiego w przypadku, gdy stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Wniosek o uznanie za obywatela polskiego:

Wniosek składa się na urzędowym formularzu, wypełnionym w języku polskim. Szczegółowe wymogi, jakim powinien odpowiadać wniosek, zostały określone w art. 33 ustawie o obywatelstwie polskim oraz w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie wzoru formularza wniosku o uznanie za obywatela polskiego oraz fotografii dołączanej do wniosku.

Wniosek składa się do wojewody, właściwego ze względu na miejsce zamieszkiwania cudzoziemca. Wniosek należy złożyć wraz z potwierdzeniem uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 219 zł, a także wraz z następującymi załącznikami:

wniosek o uznanie za obywatela polskiego,
dowód wniesienia opłaty skarbowej,
zdjęcie biometryczne,
oryginał aktualnego (nie starszego niż 3 miesiące) odpisu aktu urodzenia, wydanego przez polski urząd stanu cywilnego. Akt urodzenia powinien zawierać: imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, imię i nazwisko ojca oraz imię i nazwisko rodowe matki,
oryginał wydanego przez polski urząd stanu cywilnego dokumentu potwierdzającego stan cywilny (np. aktualny odpis aktu małżeństwa, akt zgonu współmałżonka),
potwierdzoną za zgodność z oryginałem kserokopię ważnego dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo (paszport zagraniczny lub dokument podróży albo dokument tożsamości obywatela UE),
potwierdzoną za zgodność z oryginałem kserokopię zezwolenia na stały pobyt w Polsce, osiedlenie się lub pobyt rezydenta długoterminowego UE,
potwierdzoną za zgodność z oryginałem kserokopię karty stałego pobytu lub dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu (UE),
potwierdzenie zameldowania na pobyt stały lub czasowy w danym województwie,
urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego, tj. świadectwo ukończenia szkoły w Polsce, świadectwo ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim lub certyfikat wydany przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego jako Obcego,
oświadczenie o datach wyjazdu z Polski i powrotu oraz miejscach pobytu za granicą w okresach wskazanych w art. 30 ust.1 ustawy wraz z dokumentami potwierdzającymi posiadanie nieprzerwanego pobytu w Polsce (np. kopie całych paszportów ze stemplami, bilety lotnicze, delegacje służbowe),
dokumenty potwierdzające osiągnięcia zawodowe oraz prowadzoną działalność polityczną i społeczną, jeżeli została ona zadeklarowana we wniosku,
dokument potwierdzający obywatelstwo małżonka cudzoziemca (paszport lub dokument podróży albo dokument tożsamości obywatela UE),
posiadane dokumenty potwierdzające posiadanie w przeszłości obywatelstwa polskiego lub ubiegania się o nie,
dokumenty potwierdzające stabilne i regularne źródła dochodu w Polsce, np. zaświadczenie o zatrudnieniu z wysokością wynagrodzenia, potwierdzona przez urząd skarbowy kopia PIT za ubiegły rok, zaświadczenie z urzędu skarbowego o wysokości uzyskanego dochodu, raport RMUA – w przypadku umów zawartych w krótkim okresie czasu, zaświadczenie z urzędu gminy o posiadaniu gospodarstwa rolnego z podaniem jego wielkości również w hektarach przeliczeniowych),
dokument potwierdzający tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego (w przypadku umowy użyczenia lokalu – akt notarialny, dotyczący użyczonego lokalu, do okazania na czas postępowania).

Z zasady powyższe dokumenty muszą być przedstawione do wglądu w oryginale, a kopia – pozostawiona w aktach sprawy.

W procedurze uznania za obywatela polskiego będą potrzebne akta stanu cywilnego wydane przez polski urząd stanu cywilnego. Czynności wpisania zagranicznego aktu stanu cywilnego do polskich ksiąg (transkrypcji) można dokonać w polskim urzędzie stanu cywilnego. Czas oczekiwania na dokonanie tej czynności to 1 miesiąc.

Wymagane dokumenty:

Wniosek o wpisanie zagranicznego aktu stanu cywilnego – aktu urodzenia, aktu małżeństwa, aktu zgonu.
Oryginał aktu stanu cywilnego, który podlega wpisaniu.
Urzędowe tłumaczenie aktu stanu cywilnego, dokonane przez tłumacza przysięgłego lub polskiego konsula.
Dowód uiszczenia należnej opłaty skarbowej za wydanie odpisu zupełnego po wpisaniu zagranicznego aktu stanu cywilnego do polskich ksiąg (50 zł).
Do wglądu: dokument tożsamości wnioskodawcy.

Uwaga! Jeżeli osoba jest w związku małżeńskim zawartym za granicą RP, to w pierwszej kolejności należy umiejscowić akt urodzenia, a dopiero potem akt małżeństwa. Cudzoziemiec stanu wolnego nie uzyska w polskim Urzędzie Stanu Cywilnego dokumentu potwierdzającego jego stan cywilny (może to zrobić dopiero obywatel).

Wymagany w postępowaniu o uznanie za obywatela polskiego odpis aktu urodzenia, wydany przez polski urząd stanu cywilnego, powinien zawierać: imiona i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, imię i nazwisko ojca oraz imię i nazwisko rodowe matki. W zależności od tego, jakie dane zawarte są w dokumencie wydanym przez państwo wystawiające akt urodzenia, konieczne może być dostarczenie także oryginałów innych aktów stanu cywilnego (np. aktu małżeństwa rodziców, aktu urodzenia rodziców) wraz z ich urzędowym tłumaczeniem.

Urzędowe tłumaczenie aktu stanu cywilnego może być dokonane przez tłumacza przysięgłego lub polskiego konsula.

W Warszawie dokumenty należy składać w Urzędzie Stanu Cywilnego przy ul. Andersa 5.

Kierownik USC odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli:

dokument w państwie wystawienia nie jest uznawany za dokument stanu cywilnego lub nie ma mocy dokumentu urzędowego, lub nie został wydany przez właściwy organ, lub budzi wątpliwości co do jego autentyczności, lub potwierdza zdarzenie inne niż urodzenie, małżeństwo lub zgon;
zagraniczny dokument powstał w wyniku transkrypcji w państwie innym niż państwo zdarzenia;
transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Od decyzji odmownej, wydanej przez Kierownika USC m.st. Warszawy, przysługuje odwołanie do Wojewody Mazowieckiego, za pośrednictwem kierownika USC, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia.

Procedura:

Postępowanie toczy się w trybie określonym przepisami KPA. Co do zasady, sprawa powinna być rozpatrzona:

Niezwłocznie	Jeżeli do wydania decyzji wystarczą przedstawione przez wnioskodawcę dokumenty (dowody)
W ciągu miesiąca	Jeżeli konieczne jest przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego
W ciągu dwóch miesięcy	W przypadku sprawy szczególnie skomplikowanej

Od decyzji Wojewody przysługuje odwołanie do organu II instancji, którym jest Minister Spraw Wewnętrznych.