Dowód osobisty

Pełnoletni obywatel polski, który zamieszkuje na terytorium Polski, jest zobowiązany posiadać dowód osobisty. Uchylanie się od tego obowiązku stanowi wykroczenie podlegające karze ograniczenia wolności albo karze grzywny (art. 5 ust. 2 i art. 79 Ustawy o dowodach osobistych).

Pozostali obywatele polscy (małoletni lub obywatele polscy mieszkający za granicą) są jedynie uprawnieni, a nie zobowiązani do posiadania tegoż dokumentu.

Dowód osobisty jest dokumentem, który:

• stwierdza tożsamość osoby, oraz
• potwierdza jej polskie obywatelstwo na terytorium:
  • Polski,
  • innych państw członkowskich UE,
  • państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do UE,
  • państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi oraz na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic.
• Ponadto dowód osobisty uprawnia do przekraczania granic w/w państw.

Ustawa o dowodach osobistych weszła w życie 1 marca 2015 r. Wprowadziła ona nowy wzór dowodu osobistego oraz zmieniła zestaw informacji, jakie dowód zawiera. Oprócz tego, dowody osobiste, wydawane od dnia 1 marca 2015 r. mają charakter dokumentów terminowych, których ważność wynosi 5 (dotyczy dowodów wydawanych dzieciom, które nie ukończyły 5 roku życia) albo 10 lat (dotyczy dowodów wydawanych pozostałym osobom) od daty ich wydania.

W dowodzie osobistym zamieszcza się:

Dane dotyczące osoby: nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia, płeć, wizerunek twarzy, numer PESEL, obywatelstwo.

Dane dotyczące dowodu osobistego: serię i numer dowodu osobistego, datę wydania, datę ważności, nazwę organu wydającego dowód osobisty.

Dowody osobiste, wydane w oparciu o poprzednio obowiązujące przepisy, zachowują ważność i nie ma obowiązku ich wymiany. W przypadku jednak zajścia jednego z poniższych zdarzeń, należy wystąpić o wydanie nowego dowodu:

• upłynął termin ważności dowodu,
• zmieniły się dane zawarte w dowodzie,
• nastąpiły zmiany wizerunku twarzy posiadacza dowodu,
• doszło do utraty dowodu,
• doszło do uszkodzenia dowodu, które utrudnia lub uniemożliwia identyfikację jego posiadacza.

Wniosek o dowód osobisty

Dowody osobiste wydawane są nieodpłatnie na wniosek, który należy złożyć osobiście, z wyjątkiem:

• Osoby małoletniej, której do ukończenia 18 roku życia zostało więcej niż 30 dni, w imieniu której wniosek składa jeden z rodziców lub opiekun prawny. Jeżeli do ukończenia 18 roku życia zostało mniej niż 30 dni, małoletni może złożyć wniosek samodzielnie;
• Osoby ubezwłasnowolnionej, w imieniu której wniosek składa jeden z rodziców, opiekun prawny albo kurator. Dowody osobiste wydawane są przez organy gmin, a wniosek można złożyć w dowolnym urzędzie gminy w Polsce, bez względu na miejsce zamieszkania czy zameldowania wnioskodawcy.

Wniosek powinien odpowiadać warunkom formalnym, określonym w ustawie o dowodach osobistych oraz w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie wzoru dowodu osobistego oraz sposobu i trybu postępowania w sprawach wydawania dowodów osobistych, ich utraty, uszkodzenia, unieważnienia i zwrotu.

Spośród najważniejszych warunków formalnych można wymienić następujące:

• wniosek składa się na urzędowym formularzu;
• wniosek można złożyć:

w formie pisemnej (papierowej)

albo w formie dokumentu elektronicznego

poprzez osobiste złożenie w siedzibie organu dowolnej gminy wypełnionego i własnoręcznie podpisanego formularza. Do formularza należy dołączyć aktualne zdjęcie wnioskodawcy, spełniające wymogi określone w w/w Rozporządzeniu; jeżeli wniosek składany jest przez przedstawicieli ustawowych osób małoletnich bądź ubezwłasnowolnionych, złożenie wniosku wymaga obecności tych osób. Wyjątek stanowią osoby, które nie ukończyły 5. roku życia.

poprzez wniesienie do organu dowolnej gminy wypełnionego formularza, który należy opatrzyć bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu, lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP (elektroniczna platforma usług administracji publicznej); należy też dołączyć plik zawierający fotografię, który musi odpowiadać wymogom określonym w w/w Rozporządzeniu. Tożsamość wnioskodawcy potwierdza się przy odbiorze dowodu osobistego na podstawie przedłożonego przez wnioskodawcę dotychczasowego dowodu osobistego lub ważnego dokumentu paszportowego tej osoby, a w przypadku osób, które nabyły obywatelstwo polskie, na podstawie posiadanego dokumentu podróży lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość.

Na żądanie organu, w przypadku niezgodności danych zawartych we wniosku z danymi w Rejestrze Dowodów Osobistych, wnioskodawca zobowiązany będzie dostarczyć: skrócony odpis polskiego aktu urodzenia, w przypadku zawarcia małżeństwa – skrócony odpis polskiego aktu małżeństwa, orzeczenie sądu, dokument poświadczający obywatelstwo polskie.

W przypadku niemożności złożenia wniosku z powodu choroby, niepełnosprawności lub innej niedającej się pokonać przeszkody, wnioskodawca zawiadamia o tym organ gminy, który zapewnia przyjęcie wniosku w miejscu pobytu tej osoby, chyba że okoliczności nie pozwalają na przyjęcie tego wniosku.

Osoba nosząca nakrycie głowy zgodnie z zasadami swojego wyznania może załączyć do wniosku fotografię przedstawiającą ją w nakryciu głowy, o ile wizerunek twarzy jest w pełni widoczny. W takim przypadku do wniosku załącza zaświadczenie o przynależności do wspólnoty wyznaniowej zarejestrowanej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Wnioskodawca otrzymuje potwierdzenie złożenia wniosku o wydanie dowodu osobistego, zawierające przewidywaną datę odbioru dowodu osobistego, odpowiednio – w postaci papierowej albo elektronicznej.

Wydanie dowodu osobistego następuje nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku. W szczególnie uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać przedłużony, o czym wnioskodawca powinien być zawiadomiony.

Dowód odbiera się osobiście w siedzibie organu gminy, w którym został złożony wniosek, z wyjątkiem następujących przypadków:

• dowód wydawany osobie nieposiadającej zdolności do czynności prawnych odbiera rodzic albo opiekun prawny;
• dowód wydawany osobie posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych odbiera osoba ubiegająca się o wydanie dowodu osobistego, rodzic albo kurator;
• w przypadku przyjęcia wniosku o wydanie dowodu osobistego w miejscu pobytu wnioskodawcy, odbioru dowodu osobistego może dokonać pełnomocnik legitymujący się pełnomocnictwem szczególnym do dokonania jego odbioru.

Przy odbiorze dowodu osobistego cudzoziemiec, który nabył obywatelstwo polskie, zwraca dokument potwierdzający legalność jego pobytu na terytorium Polski.

Posiadanie dowodu osobistego będzie przydatne w procedurze ubiegania się o paszport lub przy wpisaniu się do rejestru wyborców.