Procedura „Niebieskiej karty”
Procedura „Niebieskiej karty” jest stosowana w przypadku stwierdzenia przemocy w rodzinie. Może zostać wszczęta przez Policję, Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, instytucje oświatowe, służbę zdrowia i pomoc społeczną.
Zadaniem tych służb jest natychmiastowe udzielenie pomocy osobie poszkodowanej oraz podjęcie dalszych kroków – założenie „Niebieskiej karty”. Przedstawiciel jednej z wymienionych instytucji, który stwierdzi istnienie problemu przemocy w rodzinie, wypełnia odpowiedni formularz (formularz A). Odbywa się to w obecności osoby poszkodowanej i za jej zgodą. Rozmowa towarzysząca wypełnianiu formularza musi się odbywać w komfortowych warunkach, umożliwiających swobodę wypowiedzi. Oznacza to, że spotkanie nie może się odbywać w obecności członka rodziny podejrzanego o stosowanie przemocy. W przypadku osoby nieletniej, przy zakładaniu „Niebieskiej karty” powinien być obecny rodzic lub opiekun prawny dziecka. Jeśli to właśnie on podejrzany jest o stosowanie agresji, zastępuje go inna osoba najbliższa. Dziecku powinna być także zapewniona pomoc psychologiczna.
Ofiary przemocy mają prawo do informacji o przebiegu procedury „Niebieskiej karty”. Powinny także zostać poinformowane o tym, gdzie mogą szukać pomocy i na jakie wsparcie mogą liczyć. Po wypełnieniu formularza A, osobie, która jest ofiarą przemocy, przekazuje się formularz B. Formularz A oraz kopia formularza B udostępniane są członkom zespołu interdyscyplinarnego – czyli grupie specjalistów, pracujących z ofiarami przemocy. Zespół interdyscyplinarny zakłada i wypełnia kolejną kartę – formularz D, w którym zawarte są informacje z poprzednich dokumentów. Założenie i wypełnienie karty D powinno mieć miejsce w obecności osoby podejrzanej o stosowanie przemocy. Może się to odbywać podczas posiedzenia grupy lub podczas indywidualnego spotkania jednego z jej przedstawicieli z członkiem rodziny podejrzanym o stosowanie przemocy. Następnie specjaliści – zespół interdyscyplinarny – analizuje zebrane w dokumentach dane i przygotowuje indywidualny plan pomocy rodzinie dotkniętej przemocą. Ta sama grupa ekspertów jest odpowiedzialna za realizację planu.
Zakończenie procedury następuje w momencie, w którym prowadzący ją zespół stwierdzi, że problem przemocy został rozwiązany lub też ustali, że prowadzenie zaplanowanych wcześniej działań nie jest uzasadnione.
Celem „Niebieskiej karty” jest nawiązanie współpracy z rodziną, która doświadcza przemocy, oraz objęcie działaniami terapeutycznymi zarówno tych jej członków, którzy doświadczają agresji, jak i tych, którzy ją stosują. Ważne jest także spojrzenie interdyscyplinarne. Przemoc w rodzinie jest w świetle procedury „Niebieskiej karty” traktowana nie tylko jako problem prawny, ale także zdrowotny, psychologiczny i społeczny.
Co istotne, założenie „Niebieskiej karty” i przeprowadzenie opisanych procedur nie wymaga zgody osoby doświadczającej przemocy. Dlatego na kartach formularzy nie składa się podpisów. Pamiętaj, przemoc w rodzinie jest przestępstwem.
Art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie definiuje przemoc domową jako
jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych najbliższych, wspólnie mieszkających lub gospodarujących, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność (w tym seksualną), powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.
Problematyka przemocy jest omówiona także w art. 207 Kodeksu Karnego:
Art. 207
- Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad inną osobą najbliższą lub inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym związku zależności od sprawcy lub nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan fizyczny lub psychiczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
- Od roku do 10 lat, jeśli czyn popełniony jest ze szczególnym okrucieństwem.
- Jeśli następstwem czynu określonego w par. 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
O procedurze „Niebieskiej karty”
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia”