Jednoosobowa działalność gospodarcza (samozatrudnienie)

Indywidualna działalność gospodarcza jest jedną z najprostszych organizacyjnie form prowadzenia działalności na własny rachunek. Podlega wpisowi do CEIDG. Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą już w dniu złożenia wniosku o wpis, chyba że przy rejestracji działalności określi dzień podjęcia działalności gospodarczej późniejszy niż dzień złożenia wniosku. Zaświadczeniem o wpisie w CEIDG jest wydruk ze strony internetowej tego systemu. Warto wiedzieć, że organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w CEIDG, zaś numerem identyfikacyjnym przedsiębiorcy w CEIDG jest numer identyfikacji podatkowej (NIP).

Preferowana skala działalności	Prowadzenie działalności na niewielką skalę.
Firma	Firma musi zawierać obligatoryjnie imię i nazwisko osoby fizycznej. Może też zawierać inne określenia dowolnie dobrane np. Jan Kowalski Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe;  Maria Nowak „Domowe jedzenie” – usługi cateringowe.
Właściwy rejestr	Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Minimalny kapitał	Brak wymogu minimalnego kapitału.
Założyciel/wspólnicy	Osoba fizyczna, w tym cudzoziemiec z zastrzeżeniem ograniczeń przewidzianych przez art. 13 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Reprezentacja	Przedsiębiorca prowadzący indywidualną działalność gospodarczą działa w imieniu własnym. Może jednak ustanowić pełnomocnika do prowadzenia jego spraw. Udzielenie pełnomocnictwa podlega ujawnieniu w CEIDG.
Opodatkowanie	Dochód osoby prowadzącej indywidualną działalność gospodarczą jest opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Ponadto przedsiębiorca może zostać opodatkowany podatkiem VAT, o ile nabędzie status takiego podatnika ze względu na stan faktyczny, określony w ustawie o VAT (art. 5, art. 113 ust. 1 i ust. 13).
Składki ZUS	Przedsiębiorca obowiązkowo płaci składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i ZUS obejmuje przedsiębiorcę tym ubezpieczeniem na złożony przez niego wniosek. Uwaga: początkujący indywidualni przedsiębiorcy mają prawo do tzw. Małego ZUS-u, tj. do opłacania przez pierwsze dwa lata działalności niższych składek na ubezpieczenie społeczne. Wówczas składki opłaca się od obniżonej podstawy wymiaru, tj. od 30% kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Szczegóły na stronie: http://www.zus.pl/
Odpowiedzialność	Za podjęte zobowiązania publiczno- i cywilnoprawne przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność majątkiem osobistym. Oznacza to, że w przypadku niepowodzenia działalności gospodarczej ewentualna egzekucja prowadzona przeciwko przedsiębiorcy może zostać skierowana do wszystkich składników majątku osobistego przedsiębiorcy (np. nieruchomości, wynagrodzenia za pracę i dochodów z innej działalności zarobkowej).

Czynności niezbędne do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej:

Złożenie wniosku do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, który nie podlega żadnej opłacie.

1. Wniosek należy złożyć na formularzu CEIDG-1 wraz z odpowiednimi załącznikami, mającymi również postać formularzy, elektronicznie za pośrednictwem strony www.ceidg.gov.pl lub w urzędzie gminy.

Cudzoziemiec nie musi wypełniać rubryk dotyczących numeru PESEL oraz NIP, jeżeli ich nie posiada.

Cudzoziemcy wraz z wnioskiem przedkładają w urzędzie gminy do wglądu oryginał dokumentu potwierdzającego ich status. 

Przedsiębiorca, wypełniając formularz, zobowiązany jest określić rodzaj prowadzonej działalności zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności. Wgląd do Polskiej Klasyfikacji Działalności zapewnia organ przyjmujący wniosek.

Klasyfikacja ta dostępna jest również na tu. Podając kody PKD 2007 należy oznaczyć tzw. przeważający rodzaj działalności. Określa się go na podstawie przewidywanych lub faktycznie uzyskiwanych największych przychodów ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) oraz towarów i materiałów.

2) Wraz z wnioskiem o wpis do CEIDG przedsiębiorca składa oświadczenie o wyborze formy opodatkowania podatkiem dochodowym oraz o formie wpłaty zaliczki. W przypadku wyboru karty podatkowej, do wniosku można dołączyć zgłoszenie PIT-16. Zmiana wyboru formy opodatkowania w trakcie wykonywania działalności gospodarczej jest możliwa tylko na zasadach określonych w przepisach podatkowych. Wybrana forma opodatkowania wiąże przedsiębiorcę do końca danego roku rozliczeniowego.

Jeżeli przedsiębiorca nie dokona tego na etapie rejestracji firmy, wówczas musi zgłosić się w tym celu do urzędu skarbowego.

3) Zgodnie z tzw. zasadą „jednego okienka” organ rejestrowy prześle w drodze elektronicznej wniosek przedsiębiorcy do:

• • właściwego urzędu skarbowego w celu dokonania zgłoszenia dla celów podatkowych,
  • właściwego urzędu statystycznego w celu nadania przedsiębiorcy numeru REGON (numer statystyczny podmiotu gospodarczego w Krajowym Rejestrze Urzędowym Podmiotów Gospodarki Narodowej),
  • Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Dokonanie zgłoszenia do ZUS.

Na podstawie danych zawartych we wniosku CEIDG-1, ZUS sporządza pierwszorazowe zgłoszenie płatnika składek bez potrzeby osobistego jego wypełniania i składania w ZUS.
Przedsiębiorca jednak musi samodzielnie dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń na formularzu: ZUS ZUA (Zgłoszenie do ubezpieczeń/zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej) – jeśli podlega zarówno ubezpieczeniom społecznym, jak i ubezpieczeniu zdrowotnemu, albo ZUS ZZA (Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego/zgłoszenie zmiany danych) – jeśli podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Zgłoszenia siebie do ubezpieczeń należy dokonać w terminie 7 dni od daty rozpoczęcia działalności. 

Ubezpieczenie chorobowe jest dla przedsiębiorcy dobrowolne (ZUS obejmuje tym ubezpieczeniem na wniosek przedsiębiorcy – odpowiednie informacje należy zaznaczyć na formularzu ZUS ZUA i można tego dokonać w każdym momencie prowadzenia działalności).

Rejestracja dla potrzeb podatku VAT.

Przedsiębiorca, który chce stać się płatnikiem podatku VAT, zobowiązany jest złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług na formularzu VAT-R. Formularz VAT-R można złożyć elektronicznie przy okazji składania wniosku w CEIDG, ale trzeba dysponować podpisem elektronicznym, weryfikowanym za pomocą kwalifikowanego certyfikatu. W przeciwnym razie formularz trzeba złożyć w urzędzie skarbowym.

1 stycznia 2015 r. zniesiono obligatoryjny obowiązek potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R, wobec tego naczelnik urzędu skarbowego będzie potwierdzał zarejestrowanie podatnika wyłącznie na jego wniosek (czynność potwierdzenia rejestracji podlega opłacie skarbowej w wysokości 170 zł).

Uzyskanie koncesji, zezwolenia albo wpisu w rejestrze działalności regulowanej.

Ponad 80 form działalności gospodarczej nadal reglamentowanych jest przez państwo i ich wykonywanie wymaga uzyskania:

• koncesji (art. 46 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej),
• zezwolenia (listę zezwoleń zawiera ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, a szczegółowe warunki ich wykonywania są określone w odrębnych aktach, np. prawie geologicznym i górniczym czy prawie energetycznym, art. 75 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej), albo
• wpisu w rejestrze działalności regulowanej (dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną, jeżeli przepis odrębnej ustawy tak stanowi). Oznacza to, że w przypadku koncesji i zezwoleń dodatkowo konieczne jest wystąpienie do właściwego organu z wnioskiem o ich udzielenie. W odniesieniu do działalności regulowanej wystarczy złożenie oświadczenia o spełnianiu warunków wymaganych do prowadzenia danej działalności gospodarczej. Co do zasady, dopiero po uzyskaniu koncesji, zezwolenia albo zaświadczenia o wpisie do rejestru działalności regulowanej możliwe jest rozpoczęcie prowadzenia firmy (art. 64 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, Alfabetyczny spis działalności regulowanych).

Założenie firmowego konta bankowego.

Konieczność posiadania konta bankowego wynika z przepisów ustaw, w tym m.in.: o swobodzie działalności gospodarczej, o podatku od towarów i usług czy Ordynacji podatkowej. Do założenia konta potrzebne są, w zależności od wymogów stosowanych przez konkretne banki, m.in.:

• dowód tożsamości,
• zaświadczenie o wpisie do CEIDG, które ma formę wydruku ze strony internetowej CEIDG, kopia zaświadczenia o nadaniu numeru REGON (oryginał do wglądu),
• pieczątka firmowa – warto ją wyrobić, bowiem może być potrzebna do wykonania również innych czynności finansowych i bankowych; powinna ona zawierać (minimum) następujące dane: pełna nazwa firmy, siedziba firmy oraz NIP.

Jeżeli konto zostało założone po rejestracji firmy w CEIDG, o jego numerze należy poinformować urząd skarbowy i ZUS przez aktualizacje danych w systemie CEIDG.